Ang Pandiwa ay ang salitang nagpapahiwatig ng lapis, papel
o libro.
Mga aspekto
Pangnagdaan
Ito ay nagsasaad ng kilos o gawang natupad na.
- Halimbawa:
- Nagdeposito ng pera sa bangko si Kennith.
Pangkasalukuyan
Ito ay ang pagkilos na nasimulan na ngunit hindi pa tapos.
- Halimbawa:
- Nanonood siya ng tv.
may lipat
Mga tinig
Tukuyan
Ang simuno ang gumagawa ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Ako ay nagbigay ng regalo sa aking kaibigan.
Balintiyak
Ang simuno ang tagatanggap ng pandiwa
- Halimbawa:
- Ako ay binigyan ng isang milyon ng aking pinsan.
Kailanan
Isahan
Ito ay kapag ang pandiwa ay nasa payak na anyo.
- Halimbawa:
- Ang aso ay nagbabantay ng bahay tuwing gabi.
ang guro ay nagtuturo sa mga bata.
Maramihan
Ito ay marami ang simuno at kilos na isinasaad.
- Halimbawa:
- Ang mga butiki ay nagsisipagbantay ng bahay tuwing gabi.
Mga panlaping makadiwa
Panlaping banghayin
Ito ay ang panlaping nagbabanghay sa sarili samantalang hindi
nagbabago ang salitang-ugat.
- isa, maki, magka, maging, magsa, mag, suma
Pawatas | Naganap | Nagaganap | Magaganap |
magbigay | nagbigay | nagbibigay | magbibigay |
magsagawa | nagsagawa | nagsasagawa | magsasagawa |
Panlaping makabanghay
Ito ay kapwa nababanghay ang panlapi at salitang-ugat na
nilalapian.
Um | Ma | i, in, o hin | Ka-an | Ma-an |
mag | Maka | An o han | mang | Ma-in |
Pa-an | Pag-an | Pag-in |
Nyutral | Naganap | Nagaganap | Magaganap |
lumilipad | lumipad | lumilipad | lilipad |
tumatakbo | tumakbo | tumatakbo | tatakbo |
Pagbabanghay
Pandiwa sa Ma
Ito ay nagsasaad ng kasadyaan o ikaaari.
- mauna
- nauna
- nauuna
- mauuna
Pandiwa sa Ipa
Ito ay nagsasaad ng utos o mungkahi.
- ipaabot
- ipinaabot
- ipinapaabot
- ipaaabot
- ipa
- ipinaigib
- ipinapaigib
- ipaiigib
Pandiwa sa Ipag
Ito ay nagbibigay ng utos o pakikiusap.
- ipagbili
- ipinagbili
- ipinagbibili
- ipagbibili
Pandiwa sa Mag
Ito nagbibigay diwa sa pagganap.
- maghugas
- nagsabi
- nagsasabi
- magsasabi
Pandiwa sa Maki
Ito ay nagsasaad ng pakikisama sa gawa.
- makibagay
- nakibagay
- nakikibagay
- makikibagay
- makikisakay
Panlaping Mapa
Ito ay nagbabadya ng maaaring maganap.
- mapabuti
- napabuti
- napapabuti
- mapapabuti
Panlaping Magka
Ito ay ginagamit para sa di-kusang pagkilos.
- magkasundo
- nagkasundo
- nagkasusundo
- magkasusundo
Panlaping Magsi
Ito ay para sa sabay-sabay na pagkilos.
- magsikain
- nagsikain
- nagsisikain
- magsisikain
Panlaping Maka
Ito ay nagsasaad ng kasadyaang pagkilos.
- makatakas
- nakatakas
- nakakatakas
- makakatakas
Panlaping Magsa
Ito ay nagsasaad ng magkatulad na pagkilos.
- magsadula
- nagsadula
- nagsasadula
- magsasadula
Mga pandiwang walang-banghay
- Ipinagaalinlangan ang katumpakan ng seksyong ito. Sumali sa usapan upang mapabuti ang babasahing ito.
Ang pandiwang walang banghay ay hindi nagbabago kahit saan mang
aspeto.
Ay
Ito ay tagatulong ng pandiwa at nagdurugtong sa simuno at
panaguri. Halimbawa:
- Ang aso ay natutulog sa bakuran.
May
Ito ay sinusundan ng pangngalan, pang-uri, pang-abay, pandiwa,
panghalip panao at pantukoy na mga.
- Halimbawa:
- May mga bagong tauhan si Ian Patrick.
Mayroon
Ito ay sinusundan ng kataga o panghalip na panao sa kaukulang
palagyo.
- Halimbawa:
- Mayroon kaming luma at sira-sirang tindang damit.
Hala
Ito ay ginagamit kung ang diwang pinapahayag ay nakikiusap o
nagbababala.
- Halimbawa:
- Hala ka, huli ka na.
- Hala, mauna na kayo.
Mga pandiwang di-karaniwan
Maylipat
Ito ay may titik na nag-iiba ng lunan sa loob ng salita.
- Tupdin (tuparin), tamnan (taniman) , sidlan (siliran)
Maypalit
Ito ay kapag mayroong isa o dalawang titik na napalitan ng iba.
- Hagkan (halikan), datnan (datingan), tawanan (tawahan)
Maypungos
Ito ay kapag may nabawas na titik sa unahan ng salita.
- magpasabi (pasabi) magpasulat (pasulat)
Pagkakaisa ng simuno at pandiwa
- Ang simunong nasa kailanang isahan ay nangangailangan ng
pandiwang isahan din.
- Halimbawa:
- Si Neil Christian ay naglalakad sa kahabaan ng Dead Sea.
-
Ang simunong nasa kailanang maramihan ay humihingi ng pandiwang
maramihan din.
- Halimbawa:
- Si Ian Patrick at Hazzan ay nagsipagtapos sa kolehiyo.
Pokus ng Pandiwa
Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa simuno.
Tagaganap
Ang simuno o paksa ang gumaganap sa kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Si Ian Patrick ay bumili ng kotse, bahay at lupa, hacienda, buwan at planetang earth at venus.
Layon
Ang paksa ng pangungusap ay ang layon.
- Halimbawa:
- Ang basura ay ipinatapon ko bukas.
Ganapan
Ang lugar o pook ang ganapan ng kilos.
- Halimbawa:
- Ang bakanteng lote ay tinataniman nila ng palay.
Tagatanggap
Ang simuno ang pinaglalaanan ng kilos.
- Halimbawa:
- Ipagsasalok mo ng tubig ang bisita.
Gamit
Ang kasangkapan o bagay na ginagamit ang gagawa ng kilos.
- Halimbawa:
- Ang abaka ay ipantatali niya sa duyan.
Sanhi
Ang paksa ay nagpapahayag ng dahilan o sanhi.
- Halimbawa:
- Ikinagagalak niya ang pagtanggap sa kanyang pag-ibig.
Direksyon
Ang paksa ay nagsasaad ng direksyon ng kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Ang Chocolate Hills ay pinuntahan nila.
Kaganapan
Ito ay ang relasyon ng pandiwa sa panag-uri.
Tagaganap
Ito ay ang bahagi ng panag-uri ang gumaganap ng kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Ang unang anibersaryo ng kanilang kasal ay ipinagdiwang ng mag-asawang Dino at Raquel.
Layon
Ito ay kung ano ang bagay na tinutukoy ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Sumasayaw ng tinikling ang mga taga nayon.
Tagatanggap
Ito ay kung sino ang nakikinabang sa kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Nagluto si Nida ng Spaghetti para sa kanyang mga anak.
Ganapan
Ito ay nagsasaad ng lugar na ginaganapan ng kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Nag-aararo sa bukid ang ama ni Ian Patrick.
Kagamitan
Ito ay kung anong bagay o instrumento ang ginagamit upang magawa
ang kilos ng pandiwa.
- Halimbawa:
- Ang lamesa ay pinunasan ni Ian Patrick ng basahan.
Direksyon
Ito ay nagsasaad ng direksyon ng kilos na taglay ng pandiwa,
- Halimbawa:
- Ang mga panauhin naming balikbayan ay ipinasyal namin sa Luneta .
Mga gamit ng pangngalang pandiwa
Ang pangngalang-pandiwa ay binubuo ng panlaping pag- at
salitang ugat.
- pag + sukat = pagsukat
- pag + tulong = pagtulong
Bilang simuno ng pangungusap
- Halimbawa:
- Ang pagtulong sa kapwa ay MABUTI
Bilang tuwirang layon sa pandiwa
- Halimbawa:
- Si Patrick Joshua ay mahilig sa PAGKAIN
.
Bilang kaganapang pansimuno
- Halimbawa:
- Ang susi sa tagumpay ay pagtitiis.
Bilang di-tuwirang layon
- Halimbawa:
- Si Engineer Patrick ay magtatayo ng paaralan ukol sa pagtuturo ng Tagalog at Ingles
.
Bilang layon sa pang-ukol
- Halimbawa:
- Ang paksa ng pag-uusap ay tungkol sa pagsugpo ng kahirapan.
Halimbawa: Para sa kalikasan ang ginawang pagsisikap ng mga magulang
Walang komento:
Mag-post ng isang Komento